با یبوست در دوران سالمندان چه کنیم

از ۶۵ سالگی به بعد، تقریباً از هر دو نفر یکی با مشکل یبوست دست به گریبان است.
یبوست مشکلی است که بسیاری از سالمندان را آزار می دهد. امروزه با کم شدن فعالیت‌ها و ماشینی شدن زندگی و پیروی از رژیم غذایی با فیبر و مایعات کمتر، شیوع عارضه یبوست افزایش یافته است. این موضوع در سالمندان اهمیت ویژه‌ای دارد.
شاید تشخیص یبوست به این سادگی‌ها هم که فکر می‌کنید، نباشد و تنها کند شدن یک انتقال روده‌ای دلیل بر یبوست نیست. در صورتی که طی ۱۲ ماه، حداقل دو مورد از چهار نشانه زیر در شما به وجود آمد، دلیل بر ابتلاء به یبوست است:
• کمتر از دو بار دفع مدفوع در هفته
• مدفوع بسیار خشک
• آوردن فشار بیش از حد به روده ها
• حس تخلیه نشدن کامل روده (حداقل یک مرتبه در هر چهار بار رفتن به دستشویی)

چرا سالمندان؟
روند پیری، تمامی ارگان های بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. با این حال انتقال روده ای با بالا رفتن سن، کاهش پیدا نمی کند. در حقیقیت این ماهیچه های روده ای و پرینه یا میان دو راه است که ضعیف شده و انتقال روده ای را دردناک و سخت تر می کنند.
ابتلاء به بیماری های عمومی و عفونی، درصد احتمال بروز یبوست را در سالمندان بالا می برد. دیابت، اختلال عملکرد غده تیروئید، بیماری پارکینسون و بیماری های عروقی، مغزی، افسردگی و ... در بروز یبوست سهیم اند.

آزمایش های تکمیلی
در بیشتر مواقع یک آزمایش ساده موضوع را برای پزشک روشن می کند، ولی گاهی لازم است پزشک درباره ریشه و علت اصلی یبوست اطلاعات بیشتری کسب کند، به ویژه زمانی که:
• یبوست، همراه با کاهش وزن، بی هوشی، درد‌های تحتانی و خروج خون با مدفوع است یا شخص سابقه ابتلاء خانوادگی به سرطان روده را دارد.
• تغییری خاص در مدفوع شخصی که مدت ها از یبوست رنج می برده، دیده شود.
• ناکارآمدی یک درمان
• دفع غیر ارادی ادرار یا مدفوع یا بروز اسهال شدید پس از یبوست.

دارو‌های موثر برای یبوست
پیش از مصرف هرگونه دارویی ابتدا باید عادت های بد غذایی و عامل اصلی ابتلاء به یبوست شناخته و برطرف شوند. وقتی سن بالا می رود، خوردن هر چیزی درست نیست.
ملین ها را نباید به طور دائم مصرف کرد، چون بدن به آن ها عادت می کند و در نتیجه هر بار باید دوز آن ها را بالا برد. همچنین مصرف بیش از حد آن ها باعث بروز درد‌های شدید روده ای می شود.

دارو‌های یبوست زا
بعضی دارو‌های و مسکن ها مثل مورفین، کدئین، تب برها، دارو‌های قلب، دارو‌های ضدافسردگی و دارو‌های بیماری پارکینسون به طور معمول سبب بروز یبوست می شوند.

توصیه هایی برای رفع یبوست
• حداقل روزی ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید، چون مایعات انتقال روده ای را راحت تر می کنند.
• آب، آب میوه ها، شیر و سوپ مایعات مناسب سالمندان هستند.
• مصرف مرتب قهوه، چای و مایعات گازدار چندان مؤثر نیست. کافئین موجود در این مایعات قدرت حرکت را از اندام ها می گیرد.
• در صورتی که تمایل دارید مقداری آب میوه به آب اضافه کنید، آب لیمو و آب پرتقال را به شما توصیه می کنیم.
• وقتی هوا گرم است، مقدار مایعات مصرفی تان را کمی بالاتر ببرید.
• اگر دچار بیماری قلبی یا روده ای هستید، پیش از انتخاب هر نوع مایع نوشیدنی، با پزشک تان مشورت کنید.
• هرگز فیبر‌ها را از یاد نبرید و نان و حبوبات غنی شده را در برنانه غذایی تان بگنجانید.
• روزانه مقدار فراوانی میوه و سبزی مصرف کنید.
• خوردن آلو، آلو خشک و آب آلو را فراموش نکنید. این میوه همانند دیگر فیبرها، ماهیچه های روده ای را تقویت می کند.
• سبوس، حاوی مقدار فراوانی فیبر است. سبوس را در سوپ، غذاها، ماست و حبوبات گرم بریزید و بخورید.
• فعالیت بدنی را بالا ببرید:
راه رفتن، انجام کار‌های خانه، شنا، دوچرخه سواری و ... جلوی یبوست را می گیرند.
• سعی کنید فعالیتی را بیابید که به آن علاقه دارید. در این صورت شما با لذت هر روز فعالیت بدنی تان را انجام می دهید.
• بعضی عادات، یبوست می آورند. از آن ها دوری کنید:
۱ – غذا‌های صنعتی و تصفیه شده مثل نان سفید، شکر سفید، شیرینی، سیب زمینی سرخ شده، ژامبون، سس سفید و ... برای سالمندان مناسب نیست.
۲ – گوشت و پنیر کمتر مصرف کنید. تنها یک وعده غذایی حاوی پنیر و گوشت در روز کافی است. زیاد شدن آن ها در برنامه غذایی سبب بروز یبوست می شود.
۳ – دیر به دستشویی رفتن از جمله عواملی است که سبب بروز یبوست می شود.